Help, mijn huis scheurt!

Een scheur in je huis, dat is schrikken. Je denkt gelijk aan het ergste: stort mijn huis in? Hoe erg is een klein scheurtje? En wat als die steeds maar groter wordt? Wat is eigenlijk de oorzaak? Hoe erg kan het worden? En hoe kun je het stoppen? Hieronder lees je meer over scheuren in je huis: de oorzaken en de oplossingen.

Soorten scheuren

De ene scheur is de andere niet. En de ene scheur is erger dan de andere. Laten we eerst eens kijken welke soorten scheuren er zijn.

• Een stabiele scheur. De scheur is weliswaar duidelijk zichtbaar maar wordt niet groter. Hij zit er misschien al jaren maar de schade ontwikkelt zich niet verder.
• Een instabiele scheur. Je ziet de scheur duidelijk en hij groeit. Misschien niet dagelijks maar als je een week later weer kijkt zie je dat de scheur groter is geworden.

Je begrijpt dat de instabiele scheur direct vraagt om maatregelen terwijl je bij de stabiele scheur de zaak rustiger aan kunt pakken. Maar in beide gevallen moet je iets doen. Maar wat?

Oorzaken

Voordat je iets kunt doen moet je eerst weten waardoor de scheur is ontstaan. Het kan zijn dat de oorzaak ligt in de fundering. Dat kun je zien aan de vorm en de ontwikkeling van de scheur.

• Je hebt scheuren die naar boven toe breder of smaller worden.
• Je scheuren die diagonaal verlopen. Ze zijn vaak getand en (een gedeelte van) het gebouw kan via de voeg wegzakken.
• De gescheurde delen zijn in verticale richting van elkaar verschoven.

Hoe ontstaan nou die scheuren en die problemen in de fundering? Hieronder lees je zeven oorzaken die problemen met de fundering kunnen hebben veroorzaakt.

Oorzaak 1 Verlaging van de grondwaterstand

Als de grondwaterstand wordt verlaagd gaat de grond inklinken. Daardoor kan een paalfundering naar beneden worden getrokken. Ook kan er een stroming ontstaan die grond meevoert met als gevolg een grondverschuiving. Of de houten palen komen ineens gedeeltelijk boven het watervlak te staan waardoor ze gaan rotten.

De grondwaterstand kan zijn verlaagd doordat er in de buurt bouwwerken worden gerealiseerd. Daarbij wordt nogal eens een open bemaling of een bronbemaling toegepast. Dat leidt tot tijdelijke verzakking.

Oorzaak 2 Verhoging van de grondwaterstand

Ook teveel water kan problemen aan de fundering veroorzaken. Daardoor kan het water niet langer door de grond wegstromen en ontstaat er onder het gebouw drijfzand. Het gebouw wordt instabiel en er ontstaan scheuren.

Verhoging van de grondwaterstand kan worden veroorzaakt door overstromingen bijvoorbeeld bij overvloedige regenval. Of doordat het waterschap het grondwaterpeil gaat reguleren. Soms is de afwatering op het terrein zelf niet in orde of zijn er lekkages door gebroken en lekkende rioleringsbuizen, goten of hemelwaterafvoeren.

Oorzaak 3 Grondophoping

Als er in de buurt van je gebouw extra grond wordt aangebracht kan dat leiden tot schade aan je fundering. Je krijgt dan namelijk een ongelijkmatige grondbelasting. Stel je voor dat men in jouw straat de bestratingen gaat ophogen. Daardoor worden de palen aan de gevelzijde extra belasten kan het gebouw nu naar de straat toe kantelen. Grondophoping ontstaat ook door een vuilstortplaats in de buurt. Die veroorzaakt een daling van het oorspronkelijke grondniveau. Als er spanningen ontstaan in de bodem kunnen die zich door de grond verdelen zodat de grond op een andere plaats omhoog wordt gedrukt.

Oorzaak 4 Trillingen

Trillingen kunnen ervoor zorgen dat de bodem op sommige plaatsen inklinkt. Die trillingen kunnen worden veroorzaakt door bijvoorbeeld zwaar weg- of treinverkeer dichtbij het gebouw, heiwerkzaamheden in de omgeving of aardbevingen.

Oorzaak 5 Grondsoorten

De ene grondsoort is de andere niet. Je hebt bijvoorbeeld samenhangende gronden zoals klei of leem; die kun je behoorlijk ver samen drukken. Tegelijkertijd laten ze water slecht door. Daardoor duurt het soms tientallen jaren voordat de grond stevig en stabiel is. Bij zand of grond is de samenhang veel kleiner; ze laten water veel sneller door en je kunt ze maar moeilijk samen drukken. Zulke grond is vrij snel stabiel.

Als je bij de bouw niet of te weinig rekening houdt met de verschillen in grondsoorten kan er schade ontstaan aan je gebouw. De grond heeft bijvoorbeeld onvoldoende draagkracht. En als er verschillende grondlagen (samenhangend en niet samenhangend) onder je gebouw zitten, nemen die de druk verschillend op waardoor instabiliteit ontstaat. Het kan ook zijn dat de grond ter plaatse niet goed vermengd is of dat er een slotenstelsel onder of langs je gebouw loopt.

Oorzaak 6 Ontwerp- en uitvoeringsfouten

Scheuren kunnen ook veroorzaakt worden doordat er bij het ontwerpen of bouwen van je huis fouten zijn gemaakt. Het gebeurt nogal eens dat de fundering niet diep genoeg is aangelegd, niet onder de vorstgrens. Er kunnen ook materiaaldefecten zijn ontstaan bij het heien (bezwijkbreuk/scheuren in palen) of doordat het gebouw in de loop van de tijd een andere functie heeft gekregen.

Oorzaak 7 Bomen

Ook bomen kunnen schade aan je fundering en gebouw veroorzaken. Wortels van bomen die te dicht bij het gebouw staan kunnen bij ondiep gefundeerde gebouwen de fundering omhoog drukken. Het kan ook zijn dat de wortels van de boom plaatselijk veel water aan de grond onttrekken waardoor de grondwaterstand verlaagd wordt. De scheuren die hierdoor worden veroorzaakt herken je doordat ze ’s zomers open staan en ’s winters dicht/kleiner zijn. Hoe groter de boom , hoe groter het probleem. En sommige boomsoorten gebruiken veel water, andere minder.

Oplossing bij scheurvorming

Het verzakken van funderingen en de daardoor veroorzaakte scheuren gebeurt niet van de ene op de andere dag. Het is vaak een langzaam maar continu proces. Het kan zelfs gebeuren dat een scheur die verdwenen is na lang of korte tijd  zomaar weer terugkomt. Het is nogal lastig om te bepalen wanneer de scheurvorming definitief is gestopt en het probleem verholpen. Als je wilt weten of de situatie is gestabiliseerd, helpt het om de goede vragen te stellen:

1. Hoe lang zitten de scheuren er al?
2. Zijn de scheuren recent groter geworden?
3. Zijn er recent scheuren bijgekomen?
4. Is er al een funderingsonderzoek uitgevoerd?

Als er sprake is van structureel funderingsprobleem dan zal er iets aan de fundering gedaan moeten worden. In alle gevallen kan een bouwtechnische keuring je verder brengen in het bepalen van de oorzaken, de gevolgen en de hoogte van de schade. De kosten voor een bouwkundige keuring zijn (voor woningen tot 1000 m3 inhoud) €369,00 inclusief btw.